Otrzymałem od p.Ewy opis dot. zmian w regulaminie Raiffeisen Bank. Pisałem już o tym w blogu. Teraz szerzej na ten temat:
Dnia 11 października 2009 roku otrzymałam z Banku pismo, w którym Bank informuje mnie o zmianach w Regulaminie Kredytu Mieszkaniowego oraz w Tabeli oprocentowania opłat i prowizji. Zmiany te mają zostać wprowadzone z dniem 1 listopada
Z pisma przewodniego wynika wyraźnie, że nowe zasady ustalania oprocentowania Raiffeisen Bank wprowadza jednostronnie, a konsument nie miał możliwości zapoznania się z nimi przed zawarciem umowy. Wydaje się zatem, iż działanie to narusza zbiorowe interesy konsumentów i jest niezgodne z prawem.
Jeśli chodzi o obecne warunki zmiany oprocentowania mojego kredytu hipotecznego określa je §9 umowy Kredytu Mieszkaniowego (umowa nr MGXXXXXXXX), który brzmi następująco:
Zmiana stopy procentowej (…) może nastąpić w przypadku:
- zmiany stopy referencyjnej określonej dla danej waluty lub
- zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju (lub w krajach zrzeszonych w Unii Europejskiej), którego waluta jest walutą Kredytu.
- nałożenia na Bank, przez przepisy prawa powszechnie obowiązującego, obowiązku tworzenia/ odprowadzania/ utrzymywania szczególnych rezerw, funduszy specjalnych, depozytów lub opłat wynikających z udzielenia przez Bank Kredytu.
Z kolei zapis odnoszący się do ustalania oprocentowania w nowym Regulaminie zawarty jest w Rozdziale 6, § 8 i brzmi jak poniżej:
Zmiana stopy procentowej, nie wymaga dla swej skuteczności aneksu do Umowy i następuje w przypadku:
a) zmiany stopy referencyjnej LIBOR/EURLIBOR określonej dla danej waluty ustalanej przez Bank na podstawie parametrów rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju (lub w krajach zrzeszonych w Unii Europejskiej), którego waluta jest walutą Kredytu o co najmniej 0,01 punktu procentowego, lub
b) zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju (lub w krajach zrzeszonych w Unii Europejskiej), którego waluta jest walutą Kredytu.
c) nałożenia na Bank, przez przepisy prawa powszechnie obowiązującego, obowiązku tworzenia/ odprowadzania/ utrzymywania szczególnych rezerw, funduszy specjalnych, depozytów lub opłat wynikających z udzielenia przez Bank Kredytu,
d) zmiany stopy rezerwy obowiązkowej ustalanej przez Narodowy Bank Polski oraz warunków jej odprowadzania
e) zmiany kosztów ponoszonych przez Bank przy pozyskiwaniu środków służących finansowaniu Kredytów udzielanych przez Bank o co najmniej 0,01 punktu procentowego, a w szczególności zmiany kosztów pozyskiwania środków od klientów nie bankowych, kosztów transakcji FX swap oraz zmiany stopy oprocentowania lokat jednomiesięcznych na rynku międzybankowym.
Należy zauważyć, że w nowym Regulaminie Bank zastąpił sformułowanie „zmiana stopy może nastąpić w przypadku (…)” zapisem: „zmiana stopy procentowej, nie wymaga dla swej skuteczności aneksu do Umowy i następuje w przypadku (…)”. Niemniej jednak w postanowieniu tym nadal nie zostały precyzyjnie określone przesłanki do zmiany wysokości oprocentowania.
Pozwolę sobie tu przytoczyć fragment argumentacji UOKiKu odnoszący się do zakwestionowanej przez Urząd klauzuli umownej stosowanej przez BRE Bank:
"Ponadto, podnieść należy, iż przedmiotowe postanowienie za abuzywne uznać należałoby również w przypadku, gdyby w kwestionowanym postanowieniu sformułowanie "może ulec zmianom" zastąpione zostało przez "ulegnie zmianie", jednocześnie nie wskazując przy tym w sposób precyzyjny przesłanek, od których wystąpienia zmiana oprocentowania byłaby uzależniona. W takim bowiem przypadku, pozwany byłby co prawda zobowiązany do dokonania zmiany wysokości oprocentowania, jednakże obowiązek ten uznać należy za iluzoryczny ze względu na fakt, iż przesłanki zmiany wysokości oprocentowania w dalszym ciągu sformułowane byłyby w sposób nieprecyzyjny"
Ponadto, Raiffeisen Bank S.A. nie tylko jednostronnie wprowadza nowe postanowienia odnoszące się do istotnej cechy świadczenia ale, niejako przy okazji, znacząco i w sposób niekorzystny dla klienta rozszerza swoje uprawnienia, co do wprowadzania zmian oprocentowania.
Biorąc pod uwagę podwyżki oprocentowania wprowadzone przez Bank od października 2008 oraz brak reakcji Banku na znaczące obniżki stawki LIBOR 3M, które miały miejsce na początku bieżącego roku, można odnieść wrażenie, że Bank próbuje w ten sposób uzasadnić swoje wcześniejsze działania oraz zabezpieczyć się przed kwestionowaniem przez klientów z tzw. „starego portfela” dotychczas wprowadzonych nieuzasadnionych podwyżek oraz utrzymywanego zawyżonego oprocentowania. Nie ulega również wątpliwości, iż w działaniu tym Raiffeisen Bank S.A. wykorzystuje swoją dominującą pozycję wobec klienta narzucając mu nowy, jeszcze bardziej niekorzystny zapis i tak już nieprecyzyjnej klauzuli umownej. Klient natomiast w zasadzie musi zaakceptować nowe zapisy, gdyż brak ich akceptacji, bez względu na to czy znajdują się one w Regulaminie czy w Tabeli, skutkuje wypowiedzeniem Umowy Kredytu.
Co więcej, jak wynika zapisu znajdującego się na końcu przesłanego Regulaminu, obowiązuje on kredytobiorców „posiadających oprocentowanie zmienne, nie uzależnione od stawki referencyjnej i stałej marży”. Zapis ten oznacza, że nowy Regulamin odnosi się wyłącznie do umów już podpisanych.
Wniosek taki można wysunąć na podstawie postanowień znajdujących się w Tabeli oprocentowania opłat i prowizji. W punkcie III Tabeli Bank mówi o kredytach zawartych po dniu 02.10.2007 jako o tych, których oprocentowanie jest ustalane według zmiennej stopy procentowej jako suma marży Banku określonej w umowie kredytowej i stawki referencyjnej.
Równocześnie pragnę zaznaczyć, iż w samej umowie zmiana stopy referencyjnej została wymieniona jako jedna z przesłanek do zmiany oprocentowania. Można więc odnieść wrażenie, że Bank zaprzecza zapisom zawartym w umowie i w zasadzie sam nie wie, od czego uzależniona jest zmiana oprocentowania mojego kredytu.
Ponadto należy zauważyć, iż w nowej Tabeli oprocentowania opłat i prowizji Bank umieszcza kolejne dodatkowe przesłanki, w oparciu o które ma być ustalane oprocentowanie dla grupy konsumentów mających Umowy Kredytowe podpisane przed 02.10.2007.
Według postanowień znajdujących się w Tabeli w punkcie I i II oprocentowanie „ustalane jest w zależności od oceny stopnia ryzyka udzielania finansowania przez Bank, w tym w szczególności w zależności od
- wysokości wkładu własnego Kredytobiorcy,
- wartości nieruchomości stanowiących zabezpieczenie udzielonego kredytu lub pożyczki – ustalonej na dzień podjęcia przez Bank decyzji kredytowej,
- kwoty udzielonego finansowania,
- okresu kredytowania,
- terminu wniesienia wkładu własnego Kredytobiorcy,
- skali współpracy Kredytobiorcy/ Pożyczkobiorcy z Bankiem
- oraz zakresu świadczonych usług na jego rzecz.
Na końcu tego postanowienia Bank dodaje jeszcze stwierdzenie, iż „ustalone w ten sposób oprocentowanie może być dodatkowo powiększone w przypadkach, o których mowa w przypisie 1) i 2) poniżej”. Przy czym Bank nie podaje wyjaśnienia dla tych przypisów.
Chciałabym zwrócić uwagę na jeszcze jeden niejasny aspekt tej sytuacji: otóż z jednej strony Bank wprowadza nowe postanowienia dotyczące zasad ustalania oprocentowania za pośrednictwem zmian w Regulaminie i Tabeli a równocześnie w samej umowie znajduje się zapis mówiący, że „w sprawach nie uregulowanych niniejszą Umową ma zastosowanie Regulamin Kredytu Mieszkaniowego (...)”. Ponieważ w mojej umowie istnieje paragraf mówiący o zasadach ustalania oprocentowania, należałoby tutaj rozumieć, że w kwestii zasad ustalania oprocentowania nowy Regulamin nie ma zastosowania. Wydaje się jednak, że intencją Banku było właśnie przede wszystkim wprowadzenie zmian dotyczących zasad ustalania oprocentowania. Analizując przesłane przez Bank dokumenty, moją Umowę Kredytową i obserwując zachowanie Banku, muszę przyznać, że zupełnie nie wiem jak należy rozumieć obecną sytuację, od czego jest zależna wysokość oprocentowania mojego kredytu ani jak będzie się ona kształtowała w przyszłości.
W świetle ostatnich działań Banku wydaje się również, iż postanowienie umowne, według którego Regulamin i Tabela stanowią integralną część umowy, jest postanowieniem niedozwolonym gdyż poprzez zmiany w Regulaminie i w Tabeli Bank wprowadza zupełnie nowe postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawarciem umowy.
Pozwolę sobie przytoczyć tutaj art. 3853 KC, zgodnie z którym „w razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które w szczególności (...) przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawarciem umowy”.
Ponadto w rozdziale 6, § 9 ust. 5 nowego Regulaminu możemy również przeczytać, iż „Bank zastrzega sobie prawo zmiany Regulaminu i Tabeli” a „zmiana Regulaminu i Tabeli dla swej skuteczności nie wymaga aneksu do Umowy”. W Regulaminie obowiązującym w dniu podpisania Umowy Kredytowej Bank stosował analogiczny zapis, który jednak odnosił się wyłącznie do Tabeli. Równocześnie w ust. 7 i 8 nowego Regulaminu Bank mówi o okolicznościach wprowadzania zmian do Regulaminu i Tabeli, przy czym w obydwu punktach posługuje się następującym zapisem: „zmiana, o której mowa w ust. 5 powyżej następuje w szczególności w wyniku …”. Posłużenie się tutaj sformułowaniem „w szczególności” wskazuje na fakt, że Bank zastrzega sobie prawo do wprowadzania w przyszłości dalszych dowolnych zmian Regulaminu i Tabeli a, co za tym idzie, również dalszych dowolnych zmian w zakresie zasad ustalania oprocentowania!
Ewa
